Jako podstawowe cechy betonu lekkiego, które określają zakres zastosowania oraz możliwość właściwego i bezpiecznego jego użytkowania, wy­mienia się w PN-75/B-06263: -- klasy betonu, czyli wytrzymałość, klasę gęstości pozornej, skurcz, nasiąkliwość, współczynniki przewodności cieplnej, odporność na działanie mrozu. Wytrzymałość betonu lekkiego. Badanie wytrzymałości na ściska­nie betonu lekkiego należy wykonywać na próbkach sześciennych o wymiarach 15 x x 15x15 cm. W okresie przejściowym do końca 1982 r. do kontroli wytrzymałości na ściskanie dopuszcza się stosowanie próbek walcowych o średnicy 16 cm i o wysokości 16 cm. W przypadku stosowania tych próbek wynik badania należy przeliczać na wytrzy­małość określoną na próbkach sześciennych o krawędzi 15 cm mnożąc wynik przez 1,15. W przypadku oznaczenia wytrzymałości na ściskanie na próbkach sześciennych o wy­miarach boków 20 x 20 x 20 cm wynik należy wg PN-75/B-06263 przeliczyć mnożąc przez współczynnik 1,05. Podział betonów lekkich na klasy i wytrzymałości gwarantowane Rf craz odpowia­dające im wytrzymałości średnie R zależnie od warunków wykonywania betonów podano w p. 6.4.1. Poza wymienionymi dwoma pojęciami wytrzymałości R$ i R w normie PN-75/B-06263 wprowadzono również pojęcie wytrzymałości umownej Rb. Wytrzymałość umowną betonu lekkiego, który nie jest poddawany specjalnym proce­som technologicznym, a dojrzewającego w warunkach naturalnych, należy przyjmować jako równą wytrzymałości średniej R. W przypadku gdy w produkcji betonu lekkiego stosowane są specjalne procesy tech­nologiczne, uzyskana wytrzymałość średnia betonu R w konstrukcji lub elemencie jest różna od wytrzymałości umownej R*. Określa się ją ze wzoru [6-3]. Kontrolę wytrzymałości umownej Ri wykonuje się na próbkach 15 x 15 x 15 cm po 28 dniach twardnienia. Klasy gęstości pozornej. Podział betonów lekkich na klasy gęstości pozornej podano w tabl. 6-15. Gęstość pozorna jest jedną z podstawowych cech betonów lekkich i jest określana stosunkiem masy do objętości (kg/m3). Zależy ona przede wszystkim od gęstości nasy­powej użytego kruszywa lekkiego, ilości cementu, ewentualnie mikrowypełniacza i od struktury betonu. Zmniejszając udział frakcji piaskowych (zmiana struktury ze zwartej na półzwartą) uzyskuje się obniżenie gęstości pozornej betonu, czemu jednak towarzyszy również spadek wytrzymałości. Chcąc zniwelować ten spadek musimy zwiększyć zużycie cementu na 1 m3 betonu. Skurcz. W betonach lekkich, podobnie jak w betonach zwykłych, w miarę prze­biegu procesu twardnienia i wysychania obserwuje się występowanie skurczu. Betony lekkie wykazują w warunkach powietrznosuchych (tj. w temperaturze 16-r-+20°C i przy wilgotności 65+75%) większy skurcz niż betony z kruszyw naturalnych (od 30 do 70%). Wielkość skurczu jest uzależniona m.in. od struktury betonu, zawar­tości cementu i rodzaju frakcji piaskowej. W praktyce można przyjmować, że skurcz po 210+ 360 dniach (przechowywanie betonu w warunkach powietrznosuchych) jest już wartością ustabilizowaną, równoznaczną ze skurczem końcowym. Zmienna wilgot­ność otoczenia ma bardzo duży wpływ na skurcz betonu. W środowisku wilgotnym skurcz betonu zmniejsza się i może wynosić ok. 30% skurczu w warunkach powietrzno­suchych. Badanie betonu lekkiego należy przeprowadzać na próbkach o wymiarach wynoszących co najmniej 10x10x50 cm. Pomiary skurczu można wykonywać aparatem dowolnego typu pod warunkiem prze­prowadzenia odczytów z dokładnością do 0,005 mm oraz z zachowaniem bazy pomiaro­wej nie mniejszej niż 20 cm. Pierwszy pomiar wykonuje się po 24 h od chwili wykonania próbki, następne pomiary należy przeprowadzić po 7, 28, 60, 90 120, 150, 210 i 360 dniach. Badania można zakończyć wcześniej, jeżeli nie obserwuje się dalszego przyrostu skurczu, jednak nie wcześniej niż po 120 dniach. Skurcz poszczególnych próbek a„ oblicza się w %0 ze wzoru. gdzie: Q„ —długość próbki przy pomiarze skurczu po n dniach, mm; Q0 — długość próbki przy pierwszym pomiarze, mm; / — długość bazy pomiarowej, mm. Skurcz betonu lekkiego w warunkach powietrznosuchych po 120 dniach twardnienia nie powinien być większy niż: 0,6%0 — dla betonów jamistych, 0,5%, — dla betonów półzwartych i zwartych. Skurcz betonu lekkiego po 360 dniach (tzw. skurcz końcowy) nie powinien być większy niż: 0,7%o — dla betonów jamistych, 0,8%o — dla betonów półzwartych i zwartych. Przy stosowaniu kruszywa spełniającego wymagania norm przedmiotowych nie stwierdzono zmian objętości (pęcznienia) spowodowanych obecnością składników szkodliwych. Nasiąkli w ość. Nasiąkliwość betonu lekkiego nie zabezpieczonego, narażo­nego w warunkach eksploatacji na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych, nie powinna być większa niż 20% wagowo. Nasiąkliwość betonu lekkiego zabezpieczo­nego (np. przez otynkowanie) nie powinna być większa niż 25% wagowo. Nasiąkliwości betonu lekkiego nie narażonego na działanie czynników atmosferycznych w warunkach eksploatacji nie ogranicza się. Współczynnik przewodności cieplnej A charakteryzujący zdol­ność przewodzenia ciepła przez beton jest szczególnie ważną właściwością tworzywa stosowanego do wykonywania ścian osłonowych pomieszczeń bytowych. Określany on jest ilością ciepła w kcal, która w ciągu godziny przenika przez przegrodę z danego ma­teriału o grubości 1 m i powierzchni 1 m2 przy różnicy temperatur po obu stronach prze­grody równej 1°C (1,16 W/m2 • °C = 1 kcal/m2 • h - °C). Wartość A jest zależna głównie od gęstości pozornej betonu, jego wilgotności i ro­dzaju użytego kruszywa. Dla prawidłowej oceny właściwości izolacyjnych betonu należy określać A dla trzech zakresów wilgotności: w stanie suchym, powietrznosuchym i wil­gotnym. W tablicy 6-20 podano wartości współczynnika przewodności w zależności do gę­stości pozornej betonu i jego wilgotności dia różnych rodzajów kruszyw. Przy posłu­giwaniu się tabl. 6-20 należy przestrzegać następujących zaleceń: — wartości dla betonu suchego (o wilgotności do 3% wagowo) dotyczą wszystkich przegród (z wyjątkiem stropodachów niewentylowanych) w budynkach o suchych wa­runkach eksploatacji, tj. o wilgotności względnej powietrza nie większej niż 50%; wartości dla betonu o normalnej wilgotności (54-6% wagowo) dotyczą wszystkich przegród (z wyjątkiem stropodachów niewentylowanych) w budynkach o wilgotności od 51 do 75% oraz stropodachów niewentylowanych w budynkach o suchych warun­kach eksploatacji; wartości dla betonu wilgotnego (8-4-10% wagowo) dotyczą stropodachów nie­wentylowanych w budynkach o normalnej wilgotności oraz wszystkich przegród bu­dynków o wilgotności powietrza większej niż 75%. Odporność na działanie mrozu. Betony lekkie, zawierające co naj­mniej 300 kg cementu w 1 m3 mieszanki betonowej, uznaje się za odporne na działanie mrozu. W przypadkach gdy beton zawiera mniejszą ilość cementu, odporności na dzia­łanie mrozu można nie badać pod warunkiem, że wykonane elementy będą zabezpie­czone (np. tynkiem). Wytrzymałość próbek betonu poddanych 25 cyklom zamrażania do temperatury — 20°C nie powinna wynosić mniej niż 80% wartości średniej wytrzymałości próbek porównawczych, wykonanych w tym samym czasie i z tego samego betonu, a ubytek masy nie powinien być większy niż 5%.