Domy kultury
Potrzeby kulturalne w środowisku wiejskim stwarzają coraz większe zapotrzebowanie na obiekty umożliwiające prowadzenie działalności kulturalno-artystycznej i społeczno-oświatowej na wsi. Wiejskie obiekty
kultury w zależności od ilości mieszkańców w obsługiwanym rejonie i wielkości programu użytkowego dzielą się na świetlice, biblioteki i czytelnie, kluby i domy kultury (Rys. 1.28., 1.29., 1.30., 1.31.).
Projektowane są świetlice, biblioteki i kluby dla obsługi ok. 150 -f- 600 mieszkańców w promieniu ok. 3 km, domy kultury, przeznaczone dla większych osiedli, obsługujące 1000 -f- 5000 mieszkańców, o odpowiednio zwiększonym i zróżnicowanym programie.
Przykładowy program użytkowy klubu kultury dla osiedla zamieszkałego przez 500 mieszkańców składa się z hallu, sali z zapleczem i małym barkiem do przygotowania gorących napojów, czytelni i biblioteki oraz pomieszczeń sanitarnych.
Program użytkowy domu kultury obejmuje hall wejściowy z szatnią, salę widowiskowo-kinową z kabiną projekcyjną i estradą, pomieszczenie rekwizytów, pokoje zespołów, wykorzystywane również jako garderoby dla aktorów, sale cichych zajęć i gier, czytelnię i bibliotekę, ewentualnie kawiarnię z bufetem oraz pomieszczenia sanitarne.
Poszczególne pomieszczenia powinny łączyć się w zespoły funkcjonalne: zespół widowiskowy, zespół oświatowo-świetlicowy, zespół usługowy.
Podstawowy element funkcjonalny domu kultury — sala widowiskowa musi spełniać warunki i przepisy dotyczące projekcji filmów, posiadać dobrą widoczność ze wszystkich rzędów oraz płaską podłogę, umożliwiającą organizowanie różnych imprez — zarówno seansów filmowych i przedstawień teatralnych, jak również odczytów, zabaw i ćwiczeń sportowych.
Lokalizacja domu kultury powinna zapewniać powiązanie z ośrodkiem usługowym osiedla, parkiem i terenami zieleni urządzonej, lub terenami sportowymi i rekreacyjnymi. Dom kultury może stanowić obiekt integralnie związany z ośrodkiem społeczno-usługowym wsi, lub obiekt lokalizowany samodzielnie i wiążący ośrodek usługowy z terenami rekreacyjnymi.
Istnieje możliwość łączenia domu kultury z obiektami o innych
funkcjach, tworząc zespoły kulturalno-oświatowe, kulturalno-usługowe, kulturalno-handlowe i kulturalno-sportowe. Dom kultury z uwagi na funkcję i eksponowane miejsce lokalizacji stanowi ważny element w kompozycji osiedla.
Działka domu kultury, której powierzchnię określa się na ok. 0,2 -i- 0,5 ha, zależnie od wielkości obiektu, powinna wiązać się z zielenią osiedlową. Zieleń na działce powinna podkreślać rekreacyjny charakter obiektu i powiązanie części wejściowej oraz tarasów od strony sali widowiskowej z otaczającym terenem. Na działce należy przewidzieć podjazd
do części gospodarczej budynku, nie kolidujący z ruchem pieszym, a w pobliżu działki miejsca postojowe dla pojazdów (Rys. 1.32., 1.33., 1.34., 1.35., 1.36.).