Pomieszczenia pomocnicze
Paszarnia. Jest to pomieszczenie do magazynowania i przyrządzania pasz objętościowych treściwych i okopowych na krótki okres czasu. Paszarnie sytuuje się w budynku obory lub poza budynkiem — tak jednak, aby dojazd do żłobów był prosty i krótki.
Wielkość paszami określa zwykle norma powierzchniowa m2 na 1 sztukę bydła. W oborach od 80 do 120 krów przyjmuje się 0,8 -j-1 m2/l sztukę, zaś w oborach ponad 120 krów — 0,7 -4- 0,8 m2/l sztukę.
Pasze dla zwierząt dzielą się na pasze objętościowe (siano, słoma), pasze soczyste (okopowe, dyniowate, kiszonki), pasze treściwe (pasze zbożowe, odpadki przedsiębiorstw przetwórczych jak: otręby, pył mączny, makuchy itp.).
Zależnie od rozmiarów, kierunku produkcyjnego i usytuowania ferm hodowlanych, przyjmuje się różne warianty mechanicznego przygotowania pasz. Najbardziej racjonalnym systemem organizacji przygotowania pasz na fermie, jest łączenie prac we wspólnej paszami dla całego pogłowia zwierząt inwentarskich . Przy hodowli zwierząt prowadzonej w kilku fermach, buduje się wspólną mieszalnię dla zaopatrywania wszystkich ferm w pasze treściwe. Natomiast okopowe
i pasze objętościowe przygotowuje się do skarmiania w niewielkich paszarniach przy budynkach inwentarskich, w poszczególnych fermach.
Zlewnia mleka i hale udojowe. Rodzaj zlewni mleka uzależniony jest od systemu przyjętej mechanizacji udoju w gospodarstwie. Ze względu na pracochłonność — udój ręczny (w gospodarstwach o dużej liczbie krów) został całkowicie wyeliminowany. Mechaniczny udój krów ma ogromną przewagę nad udojem ręcznym ze względu na czas trwania udoju, pracochłonność obsługi i warunki higieniczne.
W praktyce stosuje się dwa typy zlewni mleka:
— zlewnia mleka w oborach o wiązanym systemie stanowisk (alkierzowe),
— zlewnia mleka z halą udojową — w oborach wolnostanowiskowych i wolnowybiegowych.
W oborach stanowiskowych, wiązanych — udój krów odbywa się na stanowiskach za pomocą agregatów bankowych przenośnych lub insta
lacji przewodowej z rurociągiem mleka przekazywanego do zlewni, natomiast w oborach wolnowybiegowych i wolnostanowiskowych udój odbywa się w specjalnie do tego celu przeznaczonej dojami, do której krowy doprowadzane są partiami i dojone jednocześnie od kilku do kilkunastu sztuk — w zależności od typu dojami.
Dojenie mechaniczne odbywa się za pomocą dojarki elektrycznej, której działanie polega na zasadzie oddziaływania różnicy pomiędzy ciśnieniem atmosferycznym a podciśnieniem wytwarzanym w instalacji udojowej. Instalacja udojowa składa się z pompy próżniowej o napędzie elektrycznym, zbiornika próżniowego, przewodu próżniowego, aparatów do dojenia oraz zestawu urządzeń do chłodzenia i przechowywania mleka.
Kraje rozwinięte przemysłowo produkują wiele typów dojarek mechanicznych dążąc do maksymalnego eliminowania pracy ręcznej, która występuje również w udoju mechanicznym przy obsłudze aparatów udojowych oraz w czynnościach związanych z transportem mleka z obory do zlewni i przygotowania mleka do przechowywania i ekspedycji.
W halach udojowych, wyodrębnionych z hali dla zwierząt, nieodłączną częścią jest zlewnia mleka, zmywalnia naczyń, maszynownia i pomieszczenia pomocnicze.
Występują dwa zasadnicze typy hal udojowych zwanych również do-jarniami:
indywidualne (dojenie krów pojedynczo),
grupowe.
Rozróżniamy kilka rodzajów dojarni:
„tandem" (jodełkowa) ,
„rybia ość" — 2X6 krów — stanowiska rozmieszczone są pod kątem, co ułatwia szybkie zajmowanie i opuszczanie stanowisk udojowych,
„karuzelowa" — na platformie obrotowej,
„wachlarzowa" ,
„Unikar" — należy do rozwiązań polegających na utrzymywaniu krów w ruchomych wózkach, poruszających się po szynach. Wózki te wraz z krowami 2—3 razy dziennie odbywają drogę do różnych punktów w oborze, gdzie krowy otrzymują paszę, wodę, usuwany jest obornik, odbywa się dojenie itp. W ten sposób zamiast tradycyjnych czynności przy obsłudze bydła — przemieszczana jest krowa, dzięki czemu uproszczony jest schemat komunikacji i transportu. Udój odbywa się również w jednym z punktów docelowych, tzn. w dojami, gdzie wózki wraz z krowami z określoną szybkością przemieszczają się przez dojarnię. Jeden dojarz — w tym systemie — może wydoić około 120 krów na godzinę,
„Unilaktor" (rys. 4.62., 4.63.) — jest to system należący do najbardziej nowoczesnych. Rozwiązania tego systemu umożliwiają dobrą organizację obsługi bydła mlecznego. Opracowany został w Szwecji przez firmę „Alfa-Laval".