A A A

Rodzaje budynków

Budynki dla owiec dzielą się zasadniczo na dwie grupy: owczarnie górskie, owczarnie nizinne. Owczarnie górskie położone są na stokach górskich — na terenach pastwiskowych. Mają niekiedy kształt półkolisty lub kształt li­tery U. Są to budynki zwykle bez poddaszy użytkowych, stanowiące osłonę dla zwierząt przed deszczem i wiatrem. Ściana południowa w tego typu budynkach zazwyczaj jest otwarta i połączona z wybiegami, z któ­rych owoce korzystają w sposób niekontrolowany. Na wybiegach są instalowane urządzenia do karmienia. Do pomieszczeń pomocniczych w tego rodzaju owczarniach zaliczone są pomieszczenia do strzyżenia owiec, do wyrobu serów, wędzarnia, a także pomieszczenia dla bacy i pastuchów, kuchnia do sporządzania posiłków i niekiedy piwnica na artykuły żywnościowe. Paszarnia jako oddzielne pomieszczenie w zasa­dzie nie występuje. Pasze objętościowe przechowywane są w stogach w pobliżu owczarni, a w okresie letnim owce przebywają na hali. Owczarnie nizinne — dzielą się na dwie grupy, na owczar­nie wolnowybiegowe, owczarnie alkierzowe. Hala dla zwierząt w owczarni alkierzowej ma jednoprzestrzenne wnętrze kształtowane za pomocą ru­chomych przegród. Zwierzęta przebywają w kojcach zbiorowych lub indywidualnych według wieku i płci. Owczarnie nizinne rozwiązywane są w różnych układach funkcjonalno-użytkowych. Mogą to być owczarnie z podwyższonym korytarzem paszowym i obniżonym korytarzem gnojo­wym, bądź też z korytarzem paszowym biegnącym przez środek budynku (rys. 4.96., 4.97., 4.98., 4.99., 4.100.). Ściółka i pasza w tego typu owczarniach są zwykle magazynowane na poddaszu, jakkolwiek magazyny te mogą być rozwiązywane jako wol­nostojące. Do pomieszczeń pomocniczych, w owczarni nizinnej zaliczone są: paszarnia, porodówka, pomieszczenie do strzyżenia, a do pomieszczeń usługowych: dyżurka dla personelu obsługującego i izolatka. Pod względem funkcjonalnym i użytkowym w owczarniach wyróżnia się następujące budynki: wspólne hale dla matek z jagniętami i dla młodzieży w owczarniach wielkostadnych, szopy pastwiskowe — służące do utrzymywania owiec przebywających na odległych pastwiskach w terenach nizinnych, s t ę g i — służące do utrzymywania owiec podczas wypasów let­nich w górach, bacówki — służące jako pomieszczenie dla obsługi i dla prze­robu mleka podczas wypasu owiec w górach. W praktyce projektowej przyjmuje się 1,0 -f- 1,5 m2 na 1 matkę z przychówkiem w pomieszczeniu głównym, tzn. hali dla zwierząt. Norma ta dotyczy owczarni użytkowych, dla owiec zarodowych, wyma­gających lepszych warunków bytowych stosuje się normy powierzchnio­we zwiększone o 25%. Oświetlenie owczarni powinno wynosić 1:15-j-1:20 powierzchni okien do powierzchni podłogi. Temperatura hali dla zwierząt: 4-=-6°C; wil­gotność względna: 70 80%. Owce łatwo znoszą temperatury ujemne ze względu na wełniastą pokrywę, lecz pod warunkiem że pomieszczenie jest przewiewne i suche. Wysokość owczarni, w której zwierzęta przeby­wają na głębokiej ściółce — około 3,7 -i- 4,0 m. W ostatnich latach buduje się również owczarnie bezściołowe — owce przebywają na podłodze szczelinowej, wykonanej z elementów z two- rzyw sztucznych lub z innych materiałów trwałych i nienasiąkliwych. Stąd też drewna praktycznie nie stosuje się — ze względu na łatwe nawilgacanie się. Rozstaw szczeblin nie może przekraczać 20 -=- 25 mm. Ten system chowu ma dużo zalet, do których zalicza się m. in. czystość wełny, ochrona owiec przed zarazą raciczną i przed pasożytami, zmniej­szona wilgotność pomieszczenia. Innym rozwiązaniem są owczarnie wolnowybiegowe, gdzie legowiska ze ściółką znajdują się w otwartym budynku, natomiast wybiegi są bez-ściółkowe, wyposażone w silosy poziome, umożliwiające samoskarmianie (rys. 4.101.). Pasza w silosach jest drobno pokrojona i niezbyt ubita. Najnowsze rozwiązania przewidują chów owiec w owczarniach stałych, bez wypędu na pastwiska. Sposób ten zaliczany jest do korzystniejszych niż chów pastwiskowy, ze względu na zdrowie i higienę zwierząt, a po­nadto — na dewastację pastwisk.