Zakres stosowania drewna i materiałów drewnopochodnych w podstaÂwowych elementach budowlanych
Elementy konstrukcji nośnych —sosna, świerk; w uzasadnionych przypadkach
dopuszcza siÄ™ drewno jodiy, modrzewia, topoli lub olchy.
sosna, świerk, jodła.
Materiały podłogowe: białe podłogi
deszczulki posadzkowe, parkiet mozaikowy, klejone deski i pÅ‚yÂty posadzkowe (w warstwie użytkowej)
sosna, Å›wierk, rzadziej jodÅ‚a; w uzasadnionych przypadkach dopuszcza siÄ™ drewno dÄ™bowe, jeÂsionowe lub modrzewiowe.
sosna, świerk, rzadziej jodła, dąb, jesion, buk, brzoza, wiąz.
Drewno w elementach konstrukcyjnych I pomocniczych. PodziaÅ‚ elementów konÂstrukcji drewnianych wedÅ‚ug rodzaju zastosowaÅ„ i przewidzianych klas jakoÅ›ci drewna użytego do produkcji tych elementów, obliczenia statyczne i projektowanie podano w PN--73/B-03150.
Wilgotność drewna na elementy konstrukcyjne powinna wynosić:
dla konstrukcji pracujących na otwartym powietrzu — nie więcej niż 23%,
dla konstrukcji łączonych na łączniki mechaniczne — nie więcej niż 18%,
—dla konstrukcji klejonych — zgodnie z wymaganiami technologii klejenia — nie więcej niż 15%.
Do produkcji elementów konstrukcji noÅ›nych jest stosowane przede wszystkim drewno Ute. Od niedawna elementy konstrukcyjne o dużych rozpiÄ™toÅ›ciach, przewidziane m.in. do zastosowaÅ„ w specjalnych warunkach użytkowania (np. w przemyÅ›le chemiczÂnym i rolniczym, w magazynach nawozów sztucznych itp.) sÄ… wykonywane z drewna warstwowo klejonego. Do produkcji klejonych elementów konstrukcyjnych stosuje siÄ™ głównie tarcicÄ™ sosnowÄ… lub Å›wierkowÄ… jakoÅ›ci odpowiadajÄ…cej wymaganiom normy PN-73/B-03150.
Do klejenia jest stosowany obecnie klej rezorcynowy. Przewiduje siÄ™ stosowanie kleju fenolowo-formaldehydowego. W poszczególnych warstwach elementów konstrukcyjÂnych tarcica jest łączona na styk skoÅ›ny lub na połączenia klinowe.
Klejone elementy konstrukcji noÅ›nych mogÄ… być wykonywane wyłącznie w zakÅ‚adach wyspecjalizowanych, dysponujÄ…cych odpowiednim wyposażeniem technicznym i wykwaÂlifikowanÄ… kadrÄ… pracowniczÄ…. W elementach konstrukcji noÅ›nych o mniejszych rozpiÄ™-toÅ›ciach stosowane sÄ… kombinacje tarcicy ze sklejkÄ… lub pÅ‚ytami pilÅ›niowymi twardymi i bardzo twardymi. W tych rozwiÄ…zaniach sÄ… stosowane połączenia na klej lub na gwoźÂdzie.
W elementach budowlanych typu Å›cian zewnÄ™trznych i wewnÄ™trznych, stropach, stropodachach itp. drewno lite z innymi materiaÅ‚ami drzewnymi jest łączone na połąÂczenia gwoździowe lub na klej mocznikowo-formaldehydowy (w przypadku elementów nie narażonych na wpÅ‚ywy wilgotnego powietrza) oraz na klej fenolowo-formaldehy-dowy (w przypadku kiedy elementy mogÄ… być narażone na wpÅ‚ywy wilgotnego powietrza).
Konstrukcyjne i pomocnicze elementy budowlane z drewna oraz z materiałów drewÂnopochodnych muszÄ… być impregnowane zgodnie z wymaganiami PN-65/D-01006 oraz wymaganiami Å›wiadectwa 1TB nr 293/77°2.
Stolarka budowlana (okienna 1 drzwiowa). Szczegółowe wymagania dla stolarki okiennej i drzwiowej z drewna podano w PN-75/B-10085. Wilgotność drewna stosowaÂnego do produkcji okien i drzwi powinna wynosić lO-f-16%. Wilgotność materiałów drewnopochodnych musi być zgodna z wymaganiami norm przedmiotowych. KlasyfiÂkacjÄ™ jakoÅ›ciowÄ… tarcicy stosowanej do produkcji okien i drzwi oraz dopuszczalne wady drewna podano w PN-75/B-10085.
Ramiaki skrzydeÅ‚ okiennych i drzwiowych sÄ… wykonywane w caÅ‚oÅ›ci z drewna litego lub odcinków łączonych na dÅ‚ugoÅ›ci za pomocÄ… złączy klinowych (wczepy klinowe). Wyroby stolarki okiennej i drzwiowej mogÄ… mieć powierzchnie w stanie surowym, grunÂtowanym, jednokrotnie malowanym i ostatecznie wykoÅ„czonym. Wyroby ostatecznie wykoÅ„czone, oszklone i okute noszÄ… nazwÄ™ stolarki konfekcjonowanej. Do powierzchnioÂwego wykoÅ„czenia stosowane sÄ…: Å›rodki impregnujÄ…ce olejowe lub solne (Å›wiadectwo 1TB nr 293/77), Å›rodki gruntujÄ…ce (np. pokost), farby alkidowo-styrenowe podkÅ‚aÂdowe, nanoszone na powierzchnie zagruntowane, aminowane farby chemoutwardzalne nanoszone na powierzchnie nie wymagajÄ…ce gruntowania, farby wodorozcieÅ„czalne. SkrzydÅ‚a drzwiowe poza malowaniem sÄ… wykoÅ„czane foliÄ… drewnopochodnÄ… PCW. Przewidziane jest wprowadzenie do stosowania oÅ›cieżnic drewnianych oklejanych foÂliÄ… PCW.
SkrzydÅ‚a okienne zależnie od konstrukcji sÄ… szklone szybami pojedynczymi lub szyÂbami termoizolacyjnymi (jednokomorowy zestaw szklany skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ z 2 szyb odÂdzielonych warstwÄ… powietrza). Szyby termoizolacyjne (zestawy szklane) sÄ… produkoÂwane fabrycznie i w postaci gotowego wyrobu dostarczane do zakÅ‚adów produkujÄ…cych okna.
Z uwagi na konieczność zwiÄ™kszenia termoizolacyjnoÅ›ci skrzydeÅ‚ okiennych jest przeÂwidziane stosowanie w oknach 2-komorowych zestawów szklanych.
W oknach i drzwiach rozróżnia siÄ™ skrzydÅ‚a lewe i prawe. SkrzydÅ‚a prawe o pionowej osi obrotu w widoku od strony zawias majÄ… zawiasy z prawej strony, skrzyÂdÅ‚a lewe o pionowej osi obrotu w widoku od strony zawias majÄ… zawiasy z lewej strony.
Zależnie od liczby skrzydeÅ‚ rozróżnia siÄ™ okna jedno-, dwu- i trójdzielne. Okna dwu-i trójdzielne mogÄ… mieć symetryczny i niesymetryczny podziaÅ‚ skrzydeÅ‚. Oddzielny poÂdziaÅ‚ obejmuje okna jednorzÄ™dowe (jedno skrzydÅ‚o miÄ™dzy progiem i nadprożem lub wielorzÄ™dowe (dwa lub wiÄ™cej skrzydeÅ‚ umieszczonych nad sobÄ…, miÄ™dzy progiem i nadÂprożem).
Rozszerzone zostały możliwości otwierania skrzydeł okiennych. Produkowane są:
okna rozwierane w pionowej osi obrotu na zewnątrz lub do wewnątrz pomieszczeń;
okna uchylne otwierane do pomieszczeÅ„ przez obrót wzglÄ™dem dolnej pozioÂmej osi;
okna odchylne otwierane do pomieszczeÅ„ przez obrót wzglÄ™dem górnej pozioÂmej osi obrotu;
okna obrotowe, w których skrzydła są otwierane przez obrót względem pionowej osi, przechodzącej przez środek szerokości skrzydła;
okna przechylne, otwierane względem osi poziomej przechodzącej przez środek wysokości skrzydeł;
okna uchylno-rozwierane, w których skrzydła są otwierane przez uchylanie lub rozwieranie;
okna przesuwane, w których skrzydła są otwierane przez przesuniecie w kierunku poziomym lub pionowym w płaszczyźnie.
Powszechnie stosowane sÄ…:
okna skrzynkowe, ograniczone skrzynką, składającą się z ościeżnicy i krosna (skrzydła letnie i zimowe otwierane do wewnątrz pomieszczenia);
okna pólskrzynkowe, ograniczone półskrzynkÄ… skÅ‚adajÄ…cÄ… siÄ™ z oÅ›cieżÂnicy i z poziomych kroÅ›niaków w progu i nadprożu (skrzydÅ‚a letnie i zimowe otwierane do wewnÄ…trz pomieszczeÅ„);
okna i drzwi balkonowe zespolone („szwedzkie") — ograniczone oÅ›cieżnicÄ… (skrzydÅ‚a letnie i zimowe sÄ… ze sobÄ… skrÄ™cone i otwierajÄ… siÄ™ razem do weÂwnÄ…trz pomieszczeÅ„);
okna ościeżnicowe (polskie) — ograniczone ościeżnicą (skrzydła letnie są otwierane na zewnątrz, skrzydła zimowe — do wewnątrz pomieszczeń);
okna i drzwi balkonowe zespolone „Standard" o podwyższonych właściwościach technicznych dzięki zastosowaniu uszczelek;
okna i drzwi balkonowe wzmocnione „W" o wzmocnionej konstrukcji i podwyższonej izolacyjności m.in. dzięki zastosowaniu uszczelek;
okna jednoramowe szklone jednokomorowÄ… szybÄ… zespolonÄ….
SkrzydÅ‚a drzwiowe wedÅ‚ug funkcji dzielÄ… siÄ™ na: wejÅ›ciowe do budynków, wejÅ›Âciowe z klatek schodowych do mieszkaÅ„ (w najbliższym czasie bÄ™dÄ… to drzwi zapewniaÂjÄ…ce 30-minutowÄ… odporność ogniowÄ…) i wewnÄ…trzlokalowe. W zależnoÅ›ci od iloÅ›ci skrzydeÅ‚ dzieli siÄ™ drzwi na jednodzielne i wielodzielne, a zależnie od sposobu otwieraÂnia — na rozwierane, przesuwne, wahadÅ‚owe i obrotowe.
Drzwi balkonowe sÄ… produkowane dotychczas ze skrzydÅ‚em lub skrzydÅ‚ami rozÂwieranymi.
Podstawowe konstrukcje typowych okien i drzwi, a także ich główne wymiary sÄ… podane w poszczególnych rozdziaÅ‚ach Albumu typowej stolarki okiennej i drzwiowej dla budownictwa powszechnego0'. Wymiary szczegółowe sÄ… podane w normach przedÂmiotowych.
Stolarka okienna i drzwiowa konfekcjonowana jest dostarczana w wiÄ™kszoÅ›ci przyÂpadków w jednostkach Å‚adunkowych zabezpieczajÄ…cych te wyroby przed uszkodzeniem bÄ…dź nawet zniszczeniem. W jednostkach tych poszczególne sztuki wyrobów łączy siÄ™ w zwarte Å‚adunki transportowe, miÄ™dzy innymi przy użyciu palet.
MateriaÅ‚y podÅ‚ogowe. PodÅ‚ogi biaÅ‚e, coraz rzadziej stosowane ze wzglÄ™du na nieoszczÄ™dne wykorzystywanie drewna, wykonywane sÄ… z desek drewna drzew iglasÂtych, odpowiadajÄ…cego jakoÅ›ciÄ… i wymiarami wymaganiom normy PN-74/D-95002. W tarcicy podÅ‚ogowej rozróżnia siÄ™ pÅ‚aszczyznÄ™ górnÄ… (licowÄ…) użytkowÄ… i pÅ‚aszczyznÄ™ dolnÄ… (przeciwlicowÄ…) niewidocznÄ…; rozróżnia siÄ™ też 2 klasy jakoÅ›ci tarcicy. WedÅ‚ug stopnia obróbki rozróżnia siÄ™:
struganą tarcicę podłogową,
szorstką tarcicę podłogową.
Do wykonywania podłóg sÄ… stosowane deski strugane jedno-, dwu- i czterostronnie bez bocznych połączeÅ„ , z wykonaniem piór i wpustów lub z wyÂkonaniem prostego złącza wrÄ™gowego . Deski podÅ‚ogowe sÄ… przybijane gwoździami do legarów lub innych podkÅ‚adów pochodzenia drzewnego.
DeszczuÅ‚ki posadzkowe, ich wymiary, typy oraz jakość drewna stosoÂwanego do ich wykonania podano w normie BN-76/8841-22. Posadzki deszczuÅ‚kowe wykonuje siÄ™ z drewna dÄ™bowego, jesionowego lub bukowego, rzadziej z drewna brzoÂzy. DeszczuÅ‚ki sÄ… mocowane do podkÅ‚adów za pomocÄ… lepiku posadzkowego lub gwoździ (do tzw. Å›lepych podłóg). Na powierzchniach bocznych deszczuÅ‚ki majÄ… pióra i wpusty (różnie usytuowane zależnie od typu deszczuÅ‚ki).
OszczÄ™dnoÅ›ciowe materiaÅ‚y posadzkowe. Konieczność oszczÄ™dÂnego stosowania drewna gatunków twardych (dÄ…b, jesion) spowodowaÅ‚a wprowadzenie na rynek budowlany nowych materiałów posadzkowych, takich jak parkiet mozaikoÂwy, warstwowo klejone deski i pÅ‚yty posadzkowe.
Parkiet mozaikowy. Jest to jednowarstwowy materiaÅ‚ posadzkowy proÂdukowany wg wymagaÅ„ PN-73/D-94019. PÅ‚yty parkietu mozaikowego w ksztaÅ‚cie kwaÂdratu sÄ… uformowane z pojedynczych listewek drewna twardego gruboÅ›ci 10,9,8 mm, szeÂrokoÅ›ci 20 mm i dÅ‚ugoÅ›ci odpowiadajÄ…cej wielokrotnoÅ›ci szerokoÅ›ci. Pojedyncze liÂstewki formowane sÄ… w kwadraty usytuowane w pÅ‚ycie pod kÄ…tem 90° w stosunku do sieÂbie. Listewki nie sÄ… łączone ze sobÄ…. PÅ‚yty parkietu mozaikowego sÄ… oklejone po stronie licowej (użytkowej) papierem natronowym, łączÄ…cym caÅ‚ość zestawu na okres transportu i ukÅ‚adania. PÅ‚yty stronÄ… nie oklejonÄ… papierem przykleja siÄ™ klejami emulsyjÂnymi do podkÅ‚adów, po czym ze strony licowej zdejmuje siÄ™ papier. Ostateczne wykoÅ„Âczenie posadzki obejmuje mechaniczne przeszlifowanie caÅ‚ej powierzchni, a nastÄ™pnie pokrycie jej lakierem do podłóg.
Prefabrykowane elementy posadzkowe. Przez różne wytwórnie, głównie w ramach produkcji pomocniczej, sÄ… wytwarzane prefabrykowane, 3-warstwowe klejone elementy posadzkowe w ksztaÅ‚cie kwadratów lub prostokÄ…tów. Na konstrukcjÄ™ elementów skÅ‚adajÄ… siÄ™ w warstwie użytkowej (licowej) parkiet mozaikowy lub deseczki z drewna twardego, w warstwie Å›rodkowej listwy z odpadowego drewna z drzew iglastych lub pÅ‚yta wiórowa, w warstwie dolnej pÅ‚yta pilÅ›niowa porowata. EleÂ
menty łączone sÄ… ze sobÄ… na obce pióro i wpust. Obce pióra sÄ… wykonywane ze sklejki lub twardej pÅ‚yty pilÅ›niowej. Do ukÅ‚adania elementów na podkÅ‚adach betonowych stoÂsuje siÄ™ lepik posadzkowy lub kleje emulsyjne.
Klejone deski posadzkowe wg PN-73/D-94019 typu „Bar". SÄ… to trzy warstwowe, klejone deski dÅ‚ugoÅ›ci 300 cm, szerokoÅ›ci 137 mm, gruboÅ›ci 15 mm. Górna warstwa desek (licowa) gruboÅ›ci 4 mm wykonana jest z deszczuÅ‚ek dÄ™bowych lub bukowych, uÅ‚ożonych w 2 pasach wzdÅ‚uż desek. Warstwa Å›rodkowa gruboÅ›ci 7 mm jest wykonana z listewek drewna z drzew iglastych lub liÅ›ciastych, uÅ‚ożonych prostopadle do dÅ‚ugoÅ›ci deski. Warstwa dolna gruboÅ›ci 4 mm wykonana jest z deseczek drewna z drzew iglastych, uÅ‚ożonych wzdÅ‚uż deski. Poszczególne warstwy sÄ… sklejane ze sobÄ… klejem termoutwardzalnym. Powierzchnie użytkowe desek sÄ… wykaÅ„czane fabrycznie lakierem. Deski łączy siÄ™ ze sobÄ… na pióra i wpusty. Niedopuszczalne jest stosowanie desek z wyÅ‚aÂmanymi piórami.
Meble wbudowane. Szczegóły konstrukcyjne dotyczące szafki drewnianej pod-okiennej przystawnej, szaf i pawlaczy do wbudowania, krosien z drzwiczkami do wnęk licznikowych są zawarte w normach przedmiotowych.