Spoiwa gipsowe
Spoiwa gipsowe produkowane są z kamienia gipsowego (gipsu dwuwodnego) przez jego wyprażenie w temperaturze od 170 do 200°C (443-r473 K) według reakcji
2(CaS04 • 2H20) 2CaSO. • H20 + 3H20
a następnie zmielenie go na proszek.
Wiązanie spoiwa gipsowego odbywa się wskutek ponownego związania wody, co prowadzi ponownie do powstawania gipsu dwuwodnego.
Gęstość gipsu waha się w granicach 2,5 4-2,7 Mg/m3 (g/cm3), gęstość nasypowa — w granicach od 700 do 900 kg/m3.
W zależności od ilości wody dodanej do gipsu, a więc od stosunku W:G, różna jest wytrzymałość na ściskanie wyrobów gipsowych. Wyroby ze spoiw gipsowych osiągają optymalną wytrzymałość po wysuszeniu, jednak poddane po pewnym czasie działaniu wody wykazują spadek wytrzymałości.
Spoiwa gipsowe są klasyfikowane ze względu na właściwości wytrzymałościowe na marki: G-2; G-3; G-4; G-7; G-8, G-9.
W zależności od czasu wiązania rozróżnia się trzy odmiany spoiwa gipsowego: A — szybko wiążące, B — normalnie wiążące, W — wolno wiążące.
W zależności od stopnia rozdrobnienia rozróżnia się spoiwa gipsowe średnio mielone i drobno mielone. Spoiwa gipsowe G-2 A-II oraz G-2 B-II są stosowane do pomocniczych prac budowlanych. Do produkcji gipsowych elementów budowlanych i do tynków dekoracyjnych stosowane są spoiwa gipsowe G-III, A-II; G-3 B-II; G-4 A-II i G-4 B-II. Spoiwa gipsowe marek G-7; G-8 i G-9 są stosowane w górnictwie, metalurgu i do form ceramicznych oraz do celów medycznych.
Spoiwa gipsowe specjalne (BN-80/6733-09) są stosowane do budowlanych robót wykończeniowych. Spoiwa gipsowe specjalne klasyfikuje się ze względu na właściwości wytrzymałościowe na marki G-4 i G-5, ze względu zaś na stopień rozdrobnienia na grubo mielone (I) i drobno mielone III.
Spoiwa gipsowe specjalne G-4-III (tzw. klej gipsowy) są stosowane do łączenia prefabrykatów gipsowych, spoiwa^G-5-III (tzw. gips szpachlowy) — do szpachlowania powierzchni z elementów gipsowych, spoiwo zaś G-5-I (gips tynkarski) — do zapraw i do tynków wewnętrznych.
Spoiwa gipsowe ulegają starzeniu pod wpływem wilgotnego powietrza. Okres, w którym spoiwa gipsowe nie powinny wykazywać odchyleń od wymagań normy, licząc od dnia wysyłki z zakładu produkcji gipsu, wynosi 90 dni. Właściwości spoiw gipsowych stosowanych w budownictwie podano w tablicy 3-2, spoiw zaś gipsowych specjalnych— w tablicy 3-3.
Estrichgips (BN-62/6733-01) jest spoiwem otrzymywanym przez wypalenie kamienia gipsowego w temperaturze powyżej 800°C i przemielenie wypalonego produktu. Charakterystyczną cechą tego spoiwa jest długi czas wiązania i wysoka wytrzymałość stwardniałego zaczynu. Estrichgips jest stosowany do wykonywania podkładów pod podłogi, posadzek bezspoinowych jedno- i dwuwarstwowych, prefabrykowanych elementów budowlanych, płytek posadzkowych, okładzinowych, a przede wszystkim jako składnik gipsu tynkarskiego „Nidalit". Oznaczanie technicznych właściwości spoiw gipsowych wykonuje się zgodnie z PN-65/B-04360.