Warsztaty naprawcze MBM i filii POM
Podstawowym obiektem występującym w międzykółkowych bazach maszynowych i filiach państwowych ośrodków maszynowych jest warsztat naprawczy. Program i układy funkcjonalne warsztatów dla MBM, filii POM oraz warsztatów dla państwowych gospodarstw rolnych są podobne. Realizowane są przeważnie warsztaty mniejsze na 30 ciągników i większe na 45 ciągników. Projekty tych warsztatów przewidują możliwość segmentowej rozbudowy (Rys. 2.10., 2.11., 2.12., 2.13., 2.14.).
Program użytkowy warsztatu zależy od technologii napraw i przyjętego wyposażenia, poniżej przedstawiony jest program przykładowy,
którego zasadnicze elementy występują we wszystkich warsztatach tej kategorii:
hala napraw ciągników i maszyn rolniczych. Z uwagi na różnorodność naprawianego sprzętu przewiduje się organizację napraw systemem gniazdowym, (jednostkowym), na stanowiskach demontażowo-montażowych dla ciągników, z których co najmniej jedno powinno być wyposażone w kanał rewizyjny, dla kombajnów i dla maszyn rolniczych mniejszych. Układ przestrzenny hali montażowej i rozmieszczenie wrót powinny umożliwiać dogodne wprowadzenie i wyjazd maszyn i ciągników,
pomieszczenia poszczególnych rzemiosł i pomieszczenia pomocnicze, które powinny być dostępne z hali montażowej;
kuźnia, której podstawowym wyposażeniem jest palenisko kowalskie,
spawalnia, wyposażona w stoły spawalnicze, spawarkę i wytwornicę acetylenową (przenośną na wózku lub w wydzielonym pomieszczeniu, zaprojektowanym zgodnie z wymogami przepisów bezpieczeństwa),
— stolarnia, wyposażona w urządzenia do obróbki drewna (kuźnia, spawalnia i stolarnia, powinny być dostępne również z zewnątrz budynku, dla dokonywania napraw części maszyn i narzędzi ustawionych na placu postojowym lub pod wiatą, bez konieczności wprowadzania ich do hali montażowej),
*— pomieszczenia elektryków, przygotowalnią i ładownia akumulatorów z wydzielonym magazynem kwasów,
dział obróbki mechanicznej, wyposażony w zestaw obrabiarek,
magazyn części zamiennych oraz narzędziownia,
myjnia części, w której wymontowane zespoły podlegają dokładnemu oczyszczeniu,
pomieszczenia administracyjno-socjalne,
pokój kierownika warsztatu, ewentualne pokoje biurowe i mechaników gwarancyjnych,
szatnie i pomieszczenia sanitarne (sanitariaty, natryski), których wielkość zależna jest od ilości zatrudnionych pracowników,
pokój śniadaniowy — zgodnie z przepisami BHP w warsztacie powinno być wydzielone pomieszczenie z zainstalowanymi kuchenkami do podgrzewania posiłków,
kotłownia z pomieszczeniem do gaszenia żużla, pompownia i hydrofornia, ewentualnie magazyn opału (jeśli brak jest powyższych urządzeń obsługujących cały ośrodek techniczno-gospodarczy) (Rys. 2.15., 2.16.).
Prawidłowe funkcjonowanie warsztatu związane jest z urządzeniami towarzyszącymi na działce oraz placem postojowym i układem komunikacji wewnętrznej. Ciągniki i maszyny rolnicze przekazywane do naprawy ustawiane są na placu postojowym lub w szopie. Maszyny i narzędzia przywożone na przyczepie wyładowywane są na rampie. Przed naprawą uszkodzone maszyny są myte na myjni płytowej, a następnie demontowane w hali warsztatowej. Remontowane zespoły przechodzą do myjni części w warsztacie, a stamtąd na odpowiednie stanowiska pracy. Demontaż i montaż odbywa się na stanowiskach montażowych w hali warsztatowej.
Najczęściej spotykanym układem funkcjonalnym warsztatu jest układ dwunawowy o siatce modularnej 6 X 12 m dla hali montażowej i 6 X 6 m dla pomieszczeń pomocniczych, usytuowanych wzdłuż hali. W niektórych warsztatach pomieszczenia pomocnicze i administracyjno-socjalne mie-
szcza się w części piętrowej budynku. Minimalna wysokość hali montażowej wynosi 4,2 m., wysokość pomieszczeń pomocniczych i rzemiosł 3,2 m.
Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe przewidują realizację metodą tradycyjną, z elementów drobnowymiarowych lub metodą uprzemysłowioną z elementów prefabrykowanych, żelbetowych. Przekrycia z dźwigarów żelbetowych i płyt panwiowych lub z wiązarów stalowych. Budynki zaplecza technicznego mechanizacji rolnictwa z uwagi na funkcję, charakter zabudowy, stosowane materiały i konstrukcje wprowadzają na wsi element architektury przemysłowej.