Właściwości techniczne kruszyw
Do właściwości warunkujących przydatność kruszywa do betonu zalicza się:
a) uziarnienie, w tym zawartość pyłów (ziaren o wymiarze 0,063 mm), podziarna
i nadziania,
b) kształt ziarn,
c) cechy wytrzymałościowe określone wytrzymałością na ściskanie skały w przypadku
kruszywa łamanego lub odpornością na miażdżenie i zawartością ziarn słabych w przypadku kruszywa naturalnego,
zanieczyszczenia w postaci ciał obcych i związków organicznych,
zawartości związków siarki,
0 nasiąkliwość i mrozoodporność.
Większość z wymienionych właściwości jest sprawdzona przez producenta kruszyw. Tylko niektóre z nich są sprawdzane przy odbiorze jakościowym dostarczanych partii przez odbiorcę kruszywa. Sprawdzenia te wchodzą w zakres tzw. badań doraźnych. Obejmują one sprawdzenie:
uziarnienia,
zawartości zanieczyszczeń obcych i organicznych,
zawartości pyłów mineralnych.
Badania te powinny być wykonane zgodnie z właściwymi normami.
W przypadku gdy kruszywo nie spełnia wymagań określonych w normach przedmiotowych, może być ono użyte do wykonania betonu pod warunkiem jednak zmieszania z innym kruszywem lepszym, tak aby otrzymana mieszanina kruszyw miała odpowiednie właściwości.
Norma PN-75/B-06250 wymaga, aby oprócz badań doraźnych kruszyw przy produkcji betonu wykonywać tzw. bieżące sprawdzanie kruszywa. Badania te mają na celu określenie ewentualnego zawilgocenia kruszywa dla wprowadzenia ewentualnej korekty receptury roboczej na beton oraz stwierdzenie zmian w zawartości kruszywa drobnego (do 2 mm) w kruszywie. Stosuje się dwie metody. Pierwsza metoda, stosowana w przypadku wykonywania betonu z kilku kruszyw, polega na pobieraniu okresowo z pojedynczego zarobu próbki mieszanki betonowej o masie co najmniej 5 kg. Po zważeniu próbki przesiewa się ją przez sito o oczkach 2 mm zanurzone w wodzie. Pozostałość na sicie waży się i określa w procentach w odniesieniu do masy próbki. Jeżeli żaden z dziesięciu wyników badań otrzymanych w ciągu zmiany roboczej nie różni się więcej niż o 5% od wartości bezwzględnej średniej zawartości ziarn kruszywa poniżej 2 mm, uznaje się, że jednolitość uziarnienia kruszywa jest zachowana.
Drugą metodę stosuje się do oceny jednolitości uziarnienia przy wykonywaniu betonu tylko z jednego kruszywa. W takim przypadku należy pobrać — z różnych przypadkowo wybranych miejsc — próbki w ilości 1 próbka na każde 10-r-20 m3 kruszywa. Ogólna ilość próbek kruszywa nie może być mniejsza niż 5. Każdą próbkę oddzielnie, bez suszenia, rozdziela się na grupy frakcji: O-r-0,5; 0,5-f-2 i powyżej 2 mm. Dla ułatwienia rozdziału na frakcje kruszywo można przesiewać w strumieniu wody. Po rozsianiu poszczególne grupy frakcji waży się w stanie mokrym. Dopuszczalne różnice zawartości poszczególnych grup frakcji od wartości średnich podano w tabl. 4-5.
Zgodnie z kryteriami podanymi w tabl. 4-5 ocenie jednolitości uziarnienia kruszywa nie podlegają frakcje lub grupy frakcji, których w kruszywie jest średnio mniej niż 15%.