Łupkoporyt ze zwałów
Łupkoporyt ze zwałów (BN-69/6722-01) jest kruszywem budowlanym otrzymywanym w wyniku rozdrobnienia łupku przywęglowego samoczynnie przepalonego na zwale (hałdzie). Materiał usypywany na zwałach stanowi na ogól mieszaninę skał płonnych wydobywanych w czasie robót udostępniających złoże węgla, odpadów przeróbczych ze wzbogacenia i rozmaitych odpadów związanych z działalnością kopalni. Węgiel w części hałd ulega samozapłonowi i w trakcie długotrwałego (trwającego latami) procesu „palenia się zwału" ulega całkowitemu lub częściowemu spaleniu.
Kruszywo otrzymuje się przez kruszenie i sortowanie materiału pochodzącego z przepalonych zwałów.
Cechy fizyczne i chemiczne kruszywa powinny odpowiadać wymaganiom ujętym w tabl. 4-18.
W zależności od wielkości ziarn rozróżnia się trzy rodzaje łupkoporytu ze zwałów: drobny — do 5 mm, gruby we frakcjach: 5410, 104-20 i 20440 mm oraz mieszaniny o grubych frakcjach: do 20 i 40 mm (tabl. 4-3). Kruszywo to należy zaliczyć raczej do kruszyw ciężkich (zwykłych), tylko lżejsze partie łupków samoczynnie przepalonych, spotykane dość rzadko, spełniają wymagania w zakresie gęstości pozornej właściwej kruszywom lekkim.
Łupkoporyt ze zwałów stosuje się na ogół jako wypełniacz do betonów zwykłych o klasie do BI 00.