A A A

Zakres stosowania drewna i materiałów drewnopochodnych w podsta­wowych elementach budowlanych

Elementy konstrukcji nośnych —sosna, świerk; w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się drewno jodiy, modrzewia, topoli lub olchy. sosna, świerk, jodła. Materiały podłogowe: białe podłogi deszczulki posadzkowe, parkiet mozaikowy, klejone deski i pły­ty posadzkowe (w warstwie użytkowej) sosna, świerk, rzadziej jodła; w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się drewno dębowe, je­sionowe lub modrzewiowe. sosna, świerk, rzadziej jodła, dąb, jesion, buk, brzoza, wiąz. Drewno w elementach konstrukcyjnych I pomocniczych. Podział elementów kon­strukcji drewnianych według rodzaju zastosowań i przewidzianych klas jakości drewna użytego do produkcji tych elementów, obliczenia statyczne i projektowanie podano w PN--73/B-03150. Wilgotność drewna na elementy konstrukcyjne powinna wynosić: dla konstrukcji pracujących na otwartym powietrzu — nie więcej niż 23%, dla konstrukcji łączonych na łączniki mechaniczne — nie więcej niż 18%, —dla konstrukcji klejonych — zgodnie z wymaganiami technologii klejenia — nie więcej niż 15%. Do produkcji elementów konstrukcji nośnych jest stosowane przede wszystkim drewno Ute. Od niedawna elementy konstrukcyjne o dużych rozpiętościach, przewidziane m.in. do zastosowań w specjalnych warunkach użytkowania (np. w przemyśle chemicz­nym i rolniczym, w magazynach nawozów sztucznych itp.) są wykonywane z drewna warstwowo klejonego. Do produkcji klejonych elementów konstrukcyjnych stosuje się głównie tarcicę sosnową lub świerkową jakości odpowiadającej wymaganiom normy PN-73/B-03150. Do klejenia jest stosowany obecnie klej rezorcynowy. Przewiduje się stosowanie kleju fenolowo-formaldehydowego. W poszczególnych warstwach elementów konstrukcyj­nych tarcica jest łączona na styk skośny lub na połączenia klinowe. Klejone elementy konstrukcji nośnych mogą być wykonywane wyłącznie w zakładach wyspecjalizowanych, dysponujących odpowiednim wyposażeniem technicznym i wykwa­lifikowaną kadrą pracowniczą. W elementach konstrukcji nośnych o mniejszych rozpię-tościach stosowane są kombinacje tarcicy ze sklejką lub płytami pilśniowymi twardymi i bardzo twardymi. W tych rozwiązaniach są stosowane połączenia na klej lub na gwoź­dzie. W elementach budowlanych typu ścian zewnętrznych i wewnętrznych, stropach, stropodachach itp. drewno lite z innymi materiałami drzewnymi jest łączone na połą­czenia gwoździowe lub na klej mocznikowo-formaldehydowy (w przypadku elementów nie narażonych na wpływy wilgotnego powietrza) oraz na klej fenolowo-formaldehy-dowy (w przypadku kiedy elementy mogą być narażone na wpływy wilgotnego powietrza). Konstrukcyjne i pomocnicze elementy budowlane z drewna oraz z materiałów drew­nopochodnych muszą być impregnowane zgodnie z wymaganiami PN-65/D-01006 oraz wymaganiami świadectwa 1TB nr 293/77°2. Stolarka budowlana (okienna 1 drzwiowa). Szczegółowe wymagania dla stolarki okiennej i drzwiowej z drewna podano w PN-75/B-10085. Wilgotność drewna stosowa­nego do produkcji okien i drzwi powinna wynosić lO-f-16%. Wilgotność materiałów drewnopochodnych musi być zgodna z wymaganiami norm przedmiotowych. Klasyfi­kację jakościową tarcicy stosowanej do produkcji okien i drzwi oraz dopuszczalne wady drewna podano w PN-75/B-10085. Ramiaki skrzydeł okiennych i drzwiowych są wykonywane w całości z drewna litego lub odcinków łączonych na długości za pomocą złączy klinowych (wczepy klinowe). Wyroby stolarki okiennej i drzwiowej mogą mieć powierzchnie w stanie surowym, grun­towanym, jednokrotnie malowanym i ostatecznie wykończonym. Wyroby ostatecznie wykończone, oszklone i okute noszą nazwę stolarki konfekcjonowanej. Do powierzchnio­wego wykończenia stosowane są: środki impregnujące olejowe lub solne (świadectwo 1TB nr 293/77), środki gruntujące (np. pokost), farby alkidowo-styrenowe podkła­dowe, nanoszone na powierzchnie zagruntowane, aminowane farby chemoutwardzalne nanoszone na powierzchnie nie wymagające gruntowania, farby wodorozcieńczalne. Skrzydła drzwiowe poza malowaniem są wykończane folią drewnopochodną PCW. Przewidziane jest wprowadzenie do stosowania ościeżnic drewnianych oklejanych fo­lią PCW. Skrzydła okienne zależnie od konstrukcji są szklone szybami pojedynczymi lub szy­bami termoizolacyjnymi (jednokomorowy zestaw szklany składający się z 2 szyb od­dzielonych warstwą powietrza). Szyby termoizolacyjne (zestawy szklane) są produko­wane fabrycznie i w postaci gotowego wyrobu dostarczane do zakładów produkujących okna. Z uwagi na konieczność zwiększenia termoizolacyjności skrzydeł okiennych jest prze­widziane stosowanie w oknach 2-komorowych zestawów szklanych. W oknach i drzwiach rozróżnia się skrzydła lewe i prawe. Skrzydła prawe o pionowej osi obrotu w widoku od strony zawias mają zawiasy z prawej strony, skrzy­dła lewe o pionowej osi obrotu w widoku od strony zawias mają zawiasy z lewej strony. Zależnie od liczby skrzydeł rozróżnia się okna jedno-, dwu- i trójdzielne. Okna dwu-i trójdzielne mogą mieć symetryczny i niesymetryczny podział skrzydeł. Oddzielny po­dział obejmuje okna jednorzędowe (jedno skrzydło między progiem i nadprożem lub wielorzędowe (dwa lub więcej skrzydeł umieszczonych nad sobą, między progiem i nad­prożem). Rozszerzone zostały możliwości otwierania skrzydeł okiennych. Produkowane są: okna rozwierane w pionowej osi obrotu na zewnątrz lub do wewnątrz pomieszczeń; okna uchylne otwierane do pomieszczeń przez obrót względem dolnej pozio­mej osi; okna odchylne otwierane do pomieszczeń przez obrót względem górnej pozio­mej osi obrotu; okna obrotowe, w których skrzydła są otwierane przez obrót względem pionowej osi, przechodzącej przez środek szerokości skrzydła; okna przechylne, otwierane względem osi poziomej przechodzącej przez środek wysokości skrzydeł; okna uchylno-rozwierane, w których skrzydła są otwierane przez uchylanie lub rozwieranie; okna przesuwane, w których skrzydła są otwierane przez przesuniecie w kierunku poziomym lub pionowym w płaszczyźnie. Powszechnie stosowane są: okna skrzynkowe, ograniczone skrzynką, składającą się z ościeżnicy i krosna (skrzydła letnie i zimowe otwierane do wewnątrz pomieszczenia); okna pólskrzynkowe, ograniczone półskrzynką składającą się z oścież­nicy i z poziomych krośniaków w progu i nadprożu (skrzydła letnie i zimowe otwierane do wewnątrz pomieszczeń); okna i drzwi balkonowe zespolone („szwedzkie") — ograniczone ościeżnicą (skrzydła letnie i zimowe są ze sobą skręcone i otwierają się razem do we­wnątrz pomieszczeń); okna ościeżnicowe (polskie) — ograniczone ościeżnicą (skrzydła letnie są otwierane na zewnątrz, skrzydła zimowe — do wewnątrz pomieszczeń); okna i drzwi balkonowe zespolone „Standard" o podwyższonych właściwościach technicznych dzięki zastosowaniu uszczelek; okna i drzwi balkonowe wzmocnione „W" o wzmocnionej konstrukcji i podwyższonej izolacyjności m.in. dzięki zastosowaniu uszczelek; okna jednoramowe szklone jednokomorową szybą zespoloną. Skrzydła drzwiowe według funkcji dzielą się na: wejściowe do budynków, wejś­ciowe z klatek schodowych do mieszkań (w najbliższym czasie będą to drzwi zapewnia­jące 30-minutową odporność ogniową) i wewnątrzlokalowe. W zależności od ilości skrzydeł dzieli się drzwi na jednodzielne i wielodzielne, a zależnie od sposobu otwiera­nia — na rozwierane, przesuwne, wahadłowe i obrotowe. Drzwi balkonowe są produkowane dotychczas ze skrzydłem lub skrzydłami roz­wieranymi. Podstawowe konstrukcje typowych okien i drzwi, a także ich główne wymiary są podane w poszczególnych rozdziałach Albumu typowej stolarki okiennej i drzwiowej dla budownictwa powszechnego0'. Wymiary szczegółowe są podane w normach przed­miotowych. Stolarka okienna i drzwiowa konfekcjonowana jest dostarczana w większości przy­padków w jednostkach ładunkowych zabezpieczających te wyroby przed uszkodzeniem bądź nawet zniszczeniem. W jednostkach tych poszczególne sztuki wyrobów łączy się w zwarte ładunki transportowe, między innymi przy użyciu palet. Materiały podłogowe. Podłogi białe, coraz rzadziej stosowane ze względu na nieoszczędne wykorzystywanie drewna, wykonywane są z desek drewna drzew iglas­tych, odpowiadającego jakością i wymiarami wymaganiom normy PN-74/D-95002. W tarcicy podłogowej rozróżnia się płaszczyznę górną (licową) użytkową i płaszczyznę dolną (przeciwlicową) niewidoczną; rozróżnia się też 2 klasy jakości tarcicy. Według stopnia obróbki rozróżnia się: struganą tarcicę podłogową, szorstką tarcicę podłogową. Do wykonywania podłóg są stosowane deski strugane jedno-, dwu- i czterostronnie bez bocznych połączeń , z wykonaniem piór i wpustów lub z wy­konaniem prostego złącza wręgowego . Deski podłogowe są przybijane gwoździami do legarów lub innych podkładów pochodzenia drzewnego. Deszczułki posadzkowe, ich wymiary, typy oraz jakość drewna stoso­wanego do ich wykonania podano w normie BN-76/8841-22. Posadzki deszczułkowe wykonuje się z drewna dębowego, jesionowego lub bukowego, rzadziej z drewna brzo­zy. Deszczułki są mocowane do podkładów za pomocą lepiku posadzkowego lub gwoździ (do tzw. ślepych podłóg). Na powierzchniach bocznych deszczułki mają pióra i wpusty (różnie usytuowane zależnie od typu deszczułki). Oszczędnościowe materiały posadzkowe. Konieczność oszczęd­nego stosowania drewna gatunków twardych (dąb, jesion) spowodowała wprowadzenie na rynek budowlany nowych materiałów posadzkowych, takich jak parkiet mozaiko­wy, warstwowo klejone deski i płyty posadzkowe. Parkiet mozaikowy. Jest to jednowarstwowy materiał posadzkowy pro­dukowany wg wymagań PN-73/D-94019. Płyty parkietu mozaikowego w kształcie kwa­dratu są uformowane z pojedynczych listewek drewna twardego grubości 10,9,8 mm, sze­rokości 20 mm i długości odpowiadającej wielokrotności szerokości. Pojedyncze li­stewki formowane są w kwadraty usytuowane w płycie pod kątem 90° w stosunku do sie­bie. Listewki nie są łączone ze sobą. Płyty parkietu mozaikowego są oklejone po stronie licowej (użytkowej) papierem natronowym, łączącym całość zestawu na okres transportu i układania. Płyty stroną nie oklejoną papierem przykleja się klejami emulsyj­nymi do podkładów, po czym ze strony licowej zdejmuje się papier. Ostateczne wykoń­czenie posadzki obejmuje mechaniczne przeszlifowanie całej powierzchni, a następnie pokrycie jej lakierem do podłóg. Prefabrykowane elementy posadzkowe. Przez różne wytwórnie, głównie w ramach produkcji pomocniczej, są wytwarzane prefabrykowane, 3-warstwowe klejone elementy posadzkowe w kształcie kwadratów lub prostokątów. Na konstrukcję elementów składają się w warstwie użytkowej (licowej) parkiet mozaikowy lub deseczki z drewna twardego, w warstwie środkowej listwy z odpadowego drewna z drzew iglastych lub płyta wiórowa, w warstwie dolnej płyta pilśniowa porowata. Ele­ menty łączone są ze sobą na obce pióro i wpust. Obce pióra są wykonywane ze sklejki lub twardej płyty pilśniowej. Do układania elementów na podkładach betonowych sto­suje się lepik posadzkowy lub kleje emulsyjne. Klejone deski posadzkowe wg PN-73/D-94019 typu „Bar". Są to trzy warstwowe, klejone deski długości 300 cm, szerokości 137 mm, grubości 15 mm. Górna warstwa desek (licowa) grubości 4 mm wykonana jest z deszczułek dębowych lub bukowych, ułożonych w 2 pasach wzdłuż desek. Warstwa środkowa grubości 7 mm jest wykonana z listewek drewna z drzew iglastych lub liściastych, ułożonych prostopadle do długości deski. Warstwa dolna grubości 4 mm wykonana jest z deseczek drewna z drzew iglastych, ułożonych wzdłuż deski. Poszczególne warstwy są sklejane ze sobą klejem termoutwardzalnym. Powierzchnie użytkowe desek są wykańczane fabrycznie lakierem. Deski łączy się ze sobą na pióra i wpusty. Niedopuszczalne jest stosowanie desek z wyła­manymi piórami. Meble wbudowane. Szczegóły konstrukcyjne dotyczące szafki drewnianej pod-okiennej przystawnej, szaf i pawlaczy do wbudowania, krosien z drzwiczkami do wnęk licznikowych są zawarte w normach przedmiotowych.