Zaprawy cementowe z użyciem cementów portlandzkich są zaprawami twardniejącymi zarówno w wodzie, jak i na powietrzu w wilgotnej atmo­sferze. Rozróżnia się następujące marki zapraw cementowych: 120, 100, 80, 50, 30, 15. Zalecany stosunek objętościowy składników zapraw określonych marek podano w tabl. 5-9. Zaprawy cementowe przygotowuje się z reguły z cementem portlandzkim 250, z tym że do zapraw wyższych marek stosuje się również cement portlandzki 350. Cementy wysoko-wytrzymałościowe powyżej 350 i cementy szybkotwardniejące są stosowane w wyjątkowych przypadkach, np. przy produkcji zapraw w okresie obniżonej tempera­tury lub do zapraw o założonej wytrzymałości, przeznaczonych do łączenia wielkowy­miarowych prefabrykatów betonowych. Produkcja zapraw o wysokiej wytrzymałości powinna być poprzedzona projektowaniem składu i badaniami kontrolnymi wykony­wanymi przez upoważnione laboratorium badawcze. Wytrzymałość zapraw cementowych zależy od czynników, takich jak: wytrzymałość cementu, wskaźnik wodno-cementowy, stosunek ilości cementu do ilości piasku, sposób przyrządzania zaprawy. Wytrzymałość zaprawy na ściskanie przy konsystencji półciekłej, stosowanej najczęściej na budowie, można orientacyjnie obliczyć za pomocą wzoru. gdzie: — wytrzymałość zaprawy na ściskanie po 28 dniach, Rc — wytrzymałość ce­mentu na ściskanie określona na próbkach zaprawy normowej, n — ilość części obję­tościowych piasku na 1 część cementu. Zaprawy cementowe odznaczają się małą urabialnością, dlatego też zaleca się w celu jej poprawienia stosować dodatek ciasta wapiennego (z wyjątkiem zapraw wodoszczel­nych) lub patentowe środki uplastyczniające. Zakres stosowania zapraw cementowych podano w tabl. 5-10.