Urządzenia elektryczne w domku jednorodzinnym
Instalacja elektryczna w domku jednorodzinnym jest instalacją odbiorczą, podłączoną do linii elektryfikacyjnej przyłączem i składa się z następujących części: - doprowadzenie linii,
- elektryczna instalacja domowa (rozprowadzenie za licznikiem).
Doprowadzenie linii musi być oddzielone od instalacji domowej w taki sposób, aby prąd nie mógł być pobierany bezprawnie. Rodzaje przyłącza: do zainstalowanej mocy pobieranej do 3 kW mogą być przyłącza jednofazowe (dwuprzewodowe), ponad 3 kW muszą być trójfazowe (czteroprzewodowe). W zależności od rodzaju ogólnego rozprowadzania energii elektrycznej rozróżniamy przyłącza zewnętrzne napowietrzne (na słupach - rozprowadzanie górne) i kablowe. Przyłącze zewnętrzne napowietrzne odchodzi od najbliższego słupa linii elektryfikacyjnej i dochodzi do stojaka dachowego lub wspornika na obiekcie.-Ta część przyłącza realizowana jest na zamówienie przez odpowiedni zakład elektroenergetyczny na koszt inwestora. Dalsza część od stojaka dachowego -wspornika jest prowadzona wewnątrz budynku. Powinna być jak najkrótsza (maksimum 20 m) i zaprojektowana z jednolitych przewodów w rurkach ochronnych (bez puszek). Na konstrukcjach palnych musi być poprowadzona w rurkach pancerzowych. Przyłącze kończy się w domowej skrzynce przy wejściu do domu na wysokości 2-2,5 m nad terenem. Przyłącze kablowe też musi być najkrótsze i zakończone pętlą (zabudowa szeregowa) lub w taki sposób jak końcowe. Przyłącze końcowe podłącza się do publicznej sieci kablowej odgałęźnikiem i zakańcza w domowej skrzynce 50 cm nad terenem przy wejściu do obiektu. Pętlę umieszcza się w szafce rozdzielczej. Domową skrzynkę stosuje się w celu podłączenia zasilania i uziemienia instalacji odbiorczej. Zainstalowane są w niej bezpieczniki gwintowe i końcówka zerowa (mostek). Skrzynka musi być umieszczona na zewnątrz, przy wejściu, we wnęce o wymiarach około 30 x 30 x 15 cm. Powinna to być szafka z blachy żelaznej (lub żeliwna), z wymalowanym na niej ostrzeżeniem.
Doprowadzenie linii zaczyna się w domowej skrzynce i kończy na liczniku elektrycznym. Musi być jak najkrótsze, prowadzone w rurkach, zwykle z przewodu jednożyłowego minimum 10 mm2. Do pomiaru pobieranej energii elektrycznej stosuje się (zależnie od zainstalowanej mocy) licznik jednofazowy (do 3 kW) lub trójfazowy. Jeżeli będzie się pobierać prąd nocny (do ogrzewania wody w zbiorniku elektrycznym lub w piecu), trzeba zastosować licznik dwutaryfowy. Wtedy do włączenia licznika na stawkę nocną instaluje się wyłącznik czasowy, a do włączenia akumulacyjnego ogrzewacza wody - pomocniczy stycznik. Wszystkie niezbędne elementy (licznik, wyłącznik czasowy i stycznik) umieszcza się we wspólnej szafce licznika. Licznik instaluje się na tablicy rozdzielczej o wymiarach 45x45 cm, wyłącznik czasowy i stycznik na przyrządowej tablicy rozdzielczej. Szafka, w której te wszystkie elementy są zainstalowane, powinna mieć głębokość 30 cm (minimum 25 cm). Jej szerokość zależy od liczby potrzebnych elementów (30, 50 lub 70 cm), a wysokość wynosi 50-75 cm. Szafki te mogą być drewniane lub stalowe. Umieszcza się je w pobliżu domowej skrzynki, przy wejściu lub w przedpokoju, około 1,5 m nad podłogą, w suchym, chronionym przed deszczem i kurzem miejscu. Nie mogą być instalowane we wspólnych wnękach z gazomierzami, w piwnicach itp.
Rozprowadzenie za licznikiem to najrozleglejsza część domowej instalacji elektrycznej, niezbędnej dla użytkownika. Dzieli się ono na poszczególne obwody. Mogą one być jednofazowe (oświetlenie, gniazda wtykowe, urządzenia podłączone na stałe) lub trójfazowe (kuchnia, piec akumulacyjny, silnik elektryczny pompy wodociągu domowego itp.).
Wszystkie obwody rozchodzą się z jednej tablicy rozdzielczej, na której zainstalowane są ich oddzielne zabezpieczenia.
Obwód oświetlenia zasila przyłączone na stałe urządzenia świetlne, sterowane wyłącznikami. Jeden obwód oświetlenia projektuje się w domku jednorodzinnym o maksymalnie czterech pomieszczeniach. W większych domkach projektuje się przeważnie dwa obwody (jeden zasilający piwnicę, schody, przedpokój i wejście, a drugi - pokoje). Jeden obwód może mieć maksymalnie 10 wyjść (punktów świetlnych) o całkowitej mocy pobieranej 1320 W przy sześcioampero-wych bezpiecznikach, a 2200 W przy bezpiecznikach dziesięcioamperowych.
Obliczenie mocy pobieranej wykonuje się według projektowania sztucznego oświetlenia, orientacyjnie można liczyć 2-8 W na m2 powierzchni, zależnie od rodzaju pomieszczenia. Oprócz tego trzeba wziąć pod uwagę oświetlenie miejscowe, podłączane do gniazd wtykowych. Wyłączniki obwodów światła zwykle są przy drzwiach, doprowadzone przewodem 2 x 2,5 mm2 (Al). Obwody gniazd wtykowych przeznaczone są do podłączania małych urządzeń elektrycznych (radio, telewizor, pralka, lampki). Jeden obwód zabezpieczony dzie-sięcioamperowymi bezpiecznikami może mieć najwyżej 10 gniazd o mocy pobieranej przez wszystkie podłączone urządzenia do 2200 W. Oprócz jednofazowych obwodów gniazd domek jednorodzinny może mieć również gniazdo trójfazowe oddzielnego obwodu silnika pompy wodociągu domowego lub w pracowni. Liczba gniazd wtykowych w poszczególnych pomieszczeniach może wynosić: pokój dzienny 3, hall 3, pokój dziecinny 2, sypialnia rodziców 2, łazienka 1, kuchnia 3 itp. Obwody można podłączyć do linii za pomocą pętli. W obwodzie stosuje się przewody 2 x 2,5 mm2 (Al). Poszczególne urządzenia zainstalowane na stałe, takie jak: kuchenka elektryczna, akumulacyjny podgrzewacz wody, pralka automatyczna, zmywarka do naczyń, piec akumulacyjny itp., powinny mieć osobne obwody i bezpieczniki w zależności od mocy pobieranej przez dane urządzenie. Są to obwody jedno- lub trójfazowe, w których przekroje wahają się od 2,5 do 5 mm2 (Al) w zależności od obciążenia przewodów. Wszystkie zabezpieczenia obwodów, mostek zerowy, ewentualnie transformator dzwonkowy instaluje się na tablicy rozdzielczej za licznikiem. Czasem bywa ona umieszczana w szafce licznika lub w osobnej szafce w przedpokoju. Tablica rozdzielcza połączona jest z licznikiem linią doprowadzającą. Oprócz instalacji elektroenergetycznej może być założone w domku, zgodnie z życzeniem inwestora, również urządzenie alarmujące, telefon, domofon, radio przewodowe, antena radiowa i telewizyjna i sygnalizacja dzwonkowa. Telefon i radio przewodowe instalowane są wyłącznie przez Wydział Telekomunikacji i podłączane do przewodów biegnących w przygotowanych w ścianie rurkach. W podobny sposób trzeba przygotować rurki prowadzące ż dachu do pokoju dziennego do przeprowadzenia anteny radiowej i telewizyjnej, odpowiedniej do kanału, na którym będzie odbierany program.