A A A

Warunki środowiskowe w budynkach dla zwierząt

Rozwiązania funkcjonalno-użytkowe budynków inwentarskich podpo­rządkowane są organizacji pracy i technologii produkcji zwierzęcej. Istot­nym "elementem w cyklu produkcyjnym, który wpływa w nie mniejszym stopniu niż rozwiązania funkcjonalne — są warunki mikroklimatyczne w budynkach dla zwierząt. Budynki inwentarskie zatem mają również za zadanie zapewnienie odpowiedniego środowiska umożli­wiającego prawidłowy rozwój organizmów zwierzęcych. Kształtowanie środowiska w pomieszczeniach dla zwierząt uzależnione jest od następu­jących czynników: temperatura pomieszczeń inwentarskich, wilgotność względna, skład chemiczny powietrza, — nasłonecznienie. Czynniki te muszą być dostosowane do wymagań poszczególnych ga­tunków zwierząt hodowanych w gospodarstwie. Temperatura. Budynki inwentarskie w zasadzie nie są ogrze­wane, chociaż niektóre budynki w celu przyśpieszenia cyklu produkcyj­nego ogrzewa się. Głównym źródłem ciepła w budynku jest organizm zwierzęcia, który wydziela ciepło przez promieniowanie, przewodnictwo cieplne i konwekcję. Wszystkie te czynniki przekazujące ciepło wpływają na podniesienie temperatury pomieszczeń. Istnieje jeszcze wydzielanie pary wodnej (oddychanie, pot), które również jest formą przekazywania ciepła, lecz wywiera ujemnie skutki na mikroklimat pomieszczenia. Ciepło to stanowi 'A ogólnej ilości wydzielanego ciepła. Dlatego też rodzaj prze­gród budowlanych i wentylacja pomieszczeń powinny regulować odpo­wiedni mikroklimat w budynku. Wilgotność względna. Im wyższa jest temperatura pomiesz­czeń tym intensywniejsze jest wydzielanie się pary wodnej z organizmu zwierząt. Zwiększona wilgotność wpływa na zwierzę bardziej nie­korzystnie niż temperatura. Stąd też, na podstawie badań ustalona została granica wilgotności względnej w budynkach dla zwierząt, wynosząca 75 - 85%, w zależności od gatunku zwierząt. Wilgotność w budynku jest z jednej strony zawarta w powietrzu, z drugiej — w przegrodach budowlanych. Zarówno nadmierna wilgotność powietrza jak i przegród budowlanych — stwarza niekorzystny układ czynników środowiskowych. Walka z wilgocią w budynkach dla zwierząt stanowi poważny problem zoohigieny. Dlatego też przegrody budynków nie powinny być wykonane z nasiąkliwych i utrzymujących wilgoć materiałów budowlanych, suszenie bowiem wnętrza odbywa się kosztem zwierząt, co wpływa ujemnie na ich produkcyjność. Skład chemiczny powietrza. Zwierzęta przebywające w zamkniętym budynku inwentarskim, w czasie oddychania wydzielają dwutlenek węgla. Zawartość dwutlenku węgla w budynku jest zazwy­czaj dziesięciokrotnie większa w porównaniu z zawartością jego w atmo­sferze, co wpływa ujemnie na zdrowotność zwierząt. Podobnie ujemny wpływ na zwierzęta ma amoniak pochodzący z wydalin płynnych, któ­rego stężenie jest znacznie większe niż w warunkach naturalnych. Po­woduje to częste choroby u zwierząt (np. podrażenie spojówek), a także u ludzi pracujących w oborze. Szkodliwe są również inne gazy powsta­jące przy rozkładzie substancji organicznych, które wpływają ujemnie na zdrowotność zwierząt i ich produkcyjność. Nasłonecznienie. Odpowiednia ilość promieni słonecznych, ko­niecznych dla prawidłowego rozwoju zwierząt, uzależniona jest głównie od właściwego usytuowania budynku względem stron świata. Nasłonecz­nienie działa bakteriobójczo, wpływa na podniesienie temperatury po­mieszczeń oraz działa korzystnie na organizm zwierzęcia. Utrzymanie odpowiednich warunków środowiskowych w budynkach inwentarskich uzależnione jest od bilansu cieplnego, tzn. przychodu cieplnego i jego strat. Bilans cieplny oblicza się przyjmując współczynnik K przenikania ciepła przez przegrodę budowlaną. Przegrodami budowlanymi są ściany zewnętrzne, stropy, stropodachy, okna, drzwi i wrota. Wielkość współ­czynników K poszczególnych przegród, wpływa na współczynnik K całego pomieszczenia i dla budynków inwentarskich powinien on wynosić około 0,5. Utrzymanie właściwego bilansu cieplnego zależy przede wszy­stkim od przewodności cieplnej materiałów przegród budowlanych, któ­rych zaprojektowanie wymaga dużej praktyki i znajomości zagadnień z takich dziedzin jak termodynamika, fizyka, zoohigiena i budownictwo. Najkorzystniejsze przegrody w budynkach inwentarskich to takie, które zapewniają akumulację ciepła, a jednocześnie umożliwiają „oddychanie" przegrody. Drugim czynnikiem wpływającym na właściwe warunki środowisko­we, to przewietrzanie budynków inwentarskich, za pomocą urządzeń wentylacyjnych. Stosując odpowiednią wymianę powietrza usuwa się nadmiar pary i szkodliwych gazów. W budynkach inwentarskich stoso­wana jest w większości przypadków, wentylacja grawitacyjna, a w więk­szych obiektach — mechaniczna. Wentylacja grawitacyjna działa na za­sadzie ruchu powietrza wywołanego różnicą temperatur. Urządzenia wentylacyjne składają się z kanałów nawiewnych i wy­ciągowych. Otwory nawiewne umieszczone są zwykle w miejscu zapew­niającym równomierne rozchodzenia się powietrza w pomieszczeniu — najczęściej znajdują się one pod otworami okiennymi. Kanały wycią­gowe instaluje się w stropie i wyprowadza pionowo ponad dach. Wyloty kanałów zakończone są wywietrznikami, umieszczonymi 40 -j- 60 cm nad kalenicą. Przekrój kanału powinien wynosić ok. 1 m2.